เมื่อแม่ ท้องกระดูกสันหลังคด (modernmom)
โดย: รศ.พญ. เฉลิมศรี ธนันตเศรษฐ สูติแพทย์ โรงพยาบาลพระราม 9
ช่วงระหว่างตั้งครรภ์ กระดูกสันหลังเป็นอวัยวะสำคัญในการรับน้ำหนักที่ค่อย ๆ เพิ่มขึ้นตลอด 9 เดือน ยิ่งหากคุณแม่มีอาการปวดหลังเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว ยิ่งทำให้กังวลมากขึ้น
เพราะอะไรกระดูกสันหลังจึงคด
กระดูกคด (Scoliosis) เป็นภาวะแนวแกนกระดูกสันหลังที่ตามปกติจะเป็นเส้นตรง เกิดการบิดรูปไป ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นรูปตัว S ที่เป็นตัว C พบได้น้อย สาเหตุเกิดจากกรรมพันธุ์ (Congenital Scoliosis ) 10% อีก 10% เกิดจากการบาดเจ็บ (Trauma ) จากการกระแทกโดยตรง หรือทีละน้อยแบบสะสมจากการใช้หลังมาก เช่น แบกของหนักเป็นประจำหรือแม้แต่การนั่งหรือยืนนาน ๆ ในลักษณะที่ไม่ได้รักษาสภาพให้แนวกระดูกสันหลังตรง ซึ่งพบบ่อยขึ้นในวัยรุ่นและวัยทำงานที่นั่งหน้าคอมพิวเตอร์ ดูทีวี หรือนั่งหลังขดหลังแข็งเล่นเกมอยู่นาน ๆ แต่ส่วนใหญ่อีก 80% มักหาสาเหตุไม่ได้ค่ะ
กระดูก คดเป็นสาเหตุของการปวดหลังที่รุนแรงและเรื้อรังได้ และจะนับว่าปวดแบบเรื้อรังก็ต่อเมื่อมีอาการปวดต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือนขึ้นไป และถ้าไม่ได้รับการรักษา การคดของกระดูกก็จะมากขึ้น จนทำให้ช่องทรวงอกบิดรูปและแคบลง เป็นเหตุให้เนื้อที่ในการขยายตัวของปอดในขณะที่หายใจเข้าน้อยลง ทำให้มีอาการเหนื่อยง่าย และถ้ามีการกดทับเส้นประสาทที่ออกจากกระดูกสันหลัง ก็จะเกิดอาการชาและกล้ามเนื้ออ่อนแรงได้
ตั้งครรภ์...ชนวนกระดูกสันหลังคด
หลายคำถามที่ว่า หากหลังแบกน้ำหนักครรภ์ที่เพิ่มขึ้นอย่างมากและรวดเร็ว จะเพิ่มโอกาสการเกิดกระดูกคดในระหว่างการตั้งครรภ์หรือไม่ คุณแม่ตั้งครรภ์ที่เคยมีปัญหากระดูกคดอยู่แล้วจะคดมากขึ้น และมีอาการรุนแรงขึ้นหรือไม่นั้น มีคำตอบจากการศึกษาว่า
ภาวะกระดูกคดอาจเป็นมากขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ และอาจมีอาการปวดหลังมากขึ้น
กระดูกคดอาจทำให้มีผลต่อระบบขับถ่าย ไม่ว่าจะเป็นระบบทางเดินปัสสาวะหรือทางเดินอาหาร ซึ่งคุณแม่ตั้งครรภ์ก็มักมีปัญหาในสองระบบนี้ ระหว่างการตั้งครรภ์อยู่แล้ว จึงควรดูแลเป็นพิเศษ
ส่วนการคลอดคุณแม่สามารถคลอดได้เอง กระดูกคด ไม่มีผลให้ระยะการรอคลอดตั้งแต่เริ่มเจ็บครรภ์ยาวนานขึ้นแต่อย่างใด แต่ในขณะเบ่งคลอด ถ้ามีปัญหากล้ามเนื้ออ่อนแรงจากกระดูกคด ทำให้แรงเบ่งไม่เพียงพอ ก็อาจต้องใช้เครื่องมือช่วยคลอดได้
แต่อาการที่เกิดขึ้นนี้หากได้รับคำแนะนำในการ ดูแลสุขภาพ ก็จะช่วยอาการนั้นดีขึ้นได้ค่ะ
ดูแลแม่ตั้งครรภ์กระดูกสันหลังคด
ภาวะกระดูกสันหลังคดนั้นไม่ได้ส่งผลด้านอื่นทั้ง ในเรื่องของการทำให้มีบุตรยากขึ้น ไม่ทำให้แท้งบ่อย ไม่มีผลทำให้ลูกพิการเพิ่มขึ้น ไม่มีผลทำให้คลอดก่อนกำหนด เรียกได้ว่า การตั้งครรภ์สามารถดำเนินไปตามปกติได้เหมือนคุณแม่ตั้งครรภ์ทั่วไป แต่ควรได้รับการดูแลอย่างถูกต้อง และติดตามอย่างต่อเนื่องในคลินิกฝากครรภ์ ร่วมไปกับการดูแลของคุณหมอทางระบบประสาท เพราะหากจำเป็นต้องใช้ยาแก้ปวด ก็ต้องเลือกชนิดที่ไม่มีผลต่อลูกในครรภ์ด้วย ค่ะ
รับประทานอาหารที่เสริมสร้างกระดูกและกล้ามเนื้อ ซึ่งก็เป็นอาหารประเภทเดียวกับที่ลูกในครรภ์ต้องการอยู่แล้ว เช่น แคลเซียม เป็นต้น
ระวังไม่ให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นมากเกินเกณฑ์
การเปลี่ยนอิริยาบถที่ถูกต้องไม่ว่าจะนั่ง จะยืน จะเดิน จะนอน
ใช้ผ้าพยุงครรภ์ เพื่อรองรับและผ่อนน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นให้เบาลง
ใช้ไม้เท้าช่วยพยุงในการเดิน การขึ้นบันได
ใช้รถเข็นในบางโอกาสที่จำเป็น เช่นตอนครรภ์ใกล้กำหนดคลอด ก็จะช่วยลดความเสียหายต่อกระดูกสันหลังได้
รักษากระดูกคด
ก่อนอื่นต้องวินิจฉัยก่อนว่า คุณแม่ตั้งครรภ์มีอาการกระดูกสันหลังคดจริงหรือไม่ โดยการ...
ตรวจร่างกายในท่ายืนตรง จะเห็นแนวไหล่และสะโพกในข้างที่คด ไม่ได้อยู่ในระนาบเดียวกับอีกข้างหนึ่ง
ยืนยันการวินิจฉัยและบอกความรุนแรงของการคดได้จากการทำ X-ray แนวกระดูกสันหลังทั้งด้านหน้าตรงและด้านข้าง ๆ
ทำ MRI (Magnetic Resonance Imaging) คือ ภาพจากการสะท้อนในสนามคลื่นแม่เหล็ก ก็จะสามารถบอกความเสียหายของการกดทับบริเวณเนื้อเยื่อรอบๆ และเส้นประสาทต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องได้
เมื่อได้ผลที่แน่นอนแล้ว จึงทำการรักษาคือ
รักษาตามความรุนแรงอาการ การรักษาภาวะกระดูกคด จะขึ้นกับความรุนแรงและตำแหน่งของการคด ถ้าคดมากและคดในตำแหน่งที่สำคัญที่ช่วยพยุงหลัง ก็จะเกิดอาการต่าง ๆ ที่กล่าวไป โดยเฉพาะอาการปวดต้นคอ และหลังที่รุนแรงจนไม่สามารถใช้ชีวิตที่ปกติได้ ถ้าอาการไม่มากนักการให้ยาแก้ปวดและการใส่ผ้ายางรัดคล้ายสเตย์ และการทำกายภาพบำบัดแบบต่อเนื่อง รวมถึงคำแนะนำในการดูแลสุขภาพหลังอย่างถูกวิธีในชีวิตประจำวัน ก็จะช่วยทุเลาอาการ และลดโอกาสการคดมากขึ้นได้
ผ่าตัดดามหลัง แต่ถ้ามีอาการปวดรุนแรงและต่อเนื่อง ลองรับประทานยาแก้ปวดที่ว่าแรงและดีมาแล้วทุกขนานก็ไม่หาย หรือมีอาการเหนื่อย มีอาการชา และกล้ามเนื้ออ่อนแรง การผ่าตัดดามเพื่อจัดกระดูกให้ตรงก็ให้ผลดี แต่ก็ยังต้องถือปฏิบัติในเรื่องการดูแลสุขภาพหลัง ให้คงสภาพเดิมหลังผ่าตัดอย่างต่อเนื่อง เพื่อไม่ให้เกิดเป็นซ้ำได้อีก
ถึงแม้จะมีข้อมูลว่า กระดูกคดไม่มีผลต่อการตั้งครรภ์มากอย่างที่เคยกังวลกัน และสามารถดูแลให้ปลอดภัยทั้งคุณแม่และลูกในครรภ์ก็ตาม แต่ภาวะกระดูกคด ที่เกิดจากพฤติกรรมการใช้หลังที่ผิดวิธีของคนรุ่นใหม่ ก็เป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง ว่าจะมีคุณแม่ตั้งครรภ์ที่เกิดปัญหานี้เพิ่มขึ้น เรื่อย ๆ ในอนาคต
ดังนั้น ผู้หญิงเราควรรู้วิธีดูแลสุขภาพหลังให้แข็งแรงตั้งแต่วัยเด็ก และวัยรุ่น ด้วยการเสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรง และหมั่นเตือนตัวเองในการใช้หลังแบบถูกต้องเสมอในทุกอิริยาบถ เพราะอาการปวดจากภาวะนี้ ถ้าไม่เคยปวดก็จะไม่รู้รสว่าปวดขนาดไหน และการฟื้นฟูรักษาก็ต้องอาศัยเวลา ขนาดคุณแม่ที่ไม่มีภาวะนี้ยังบ่นเข็ดปวดหลังในช่วงตั้งครรภ์ และช่วงหลังขด หลังแข็งให้นมลูกหลังคลอด เล่นเอาถอดใจเวลาที่คิดว่าจะมีลูกอีกคน อย่างไงอย่างงั้นเชียวค่ะ
เรื่องราวผู้หญิง ความสวยงาม แฟชั่น ความรัก มากมาย คลิกเลย
คลิกอ่านความคิดเห็นของเพื่อนๆ ได้ที่นี่ค่ะ
คลิกอ่านความคิดเห็นของเพื่อนๆ ได้ที่นี่ค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก