ประจำเดือนมาไม่ปกติ เกิดจากอะไร ทำไมประจำเดือนไม่มา และจะต้องทำยังไงให้ประจำเดือนมาตามปกติ มาหาคำตอบพร้อมวิธีแก้กันเลย
สุขภาพผู้หญิงเป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลยโดยเด็ดขาด โดยเฉพาะเรื่องประจำเดือน หลายคนประสบปัญหาประจำเดือนมาไม่ปกติ แต่ก็ไม่ได้ใส่ใจ ซึ่งนี่อาจจะเป็นสาเหตุของปัญหาอื่น ๆ ตามมาในภายหลัง ดังนั้น เราจึงควรมาหาสาเหตุว่าทำไมประจำเดือนไม่มา และจะทำยังไงให้ประจำเดือนมาตรงรอบตามปกติอีกครั้ง
ประจำเดือนมาไม่ปกติเกิดจากอะไร
สำหรับสาว ๆ ที่อยู่ในช่วงวัยเจริญพันธุ์มาแล้ว อาการประจำเดือนไม่มาจะอยู่ในประเภทภาวะขาดประจำเดือนแบบทุติยภูมิ คือ การไม่มีประจำเดือนเป็นเวลา 3-6 เดือน โดยมีสาเหตุหลากหลาย อาทิ
- สาเหตุตามธรรมชาติ เช่น การตั้งครรภ์ การให้นมบุตร หรือวัยหมดประจำเดือน
- การใช้ยา เช่น ยาคุมกำเนิด ยาแก้แพ้ ยาควบคุมความดันโลหิต ยาต้านอาการทางจิต ยาต้านเศร้า เคมีบำบัด
- การดำเนินชีวิตที่ไม่ปกติ เช่น การออกกำลังกายมากเกินไป การใช้พลังงานของร่างกายสูง ไขมันในร่างกายต่ำ น้ำหนักตัวน้อยกว่าน้ำหนักตัวมาตรฐานราว 10% ซึ่งมักพบในนักกีฬาหรือนักเต้นบัลเลต์ หรือเป็นโรคที่มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารผิดปกติ ได้แก่ โรคล้วงคอ (Bulimia) หรือภาวะไม่อยากอาหารจากปัญหาทางจิตใจ (Anorexia) ซึ่งจะส่งผลต่อระดับฮอร์โมนและการตกไข่ จนทำให้ประจำเดือนไม่มา นอกจากนี้สภาวะทางจิตใจก็ส่งผลต่อฮอร์โมนและรอบเดือนได้
- ระดับฮอร์โมนที่ไม่สมดุล เนื่องจากปัญหาทางสุขภาพ เช่น ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ ซึ่งส่งผลให้ระดับฮอร์โมนสูงอยู่ตลอดเวลา, ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ได้แก่ ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ เนื้องอกที่ต่อมใต้สมอง หรือภาวะหมดประจำเดือนก่อนวัยอันควร
- ปัญหาทางด้านอวัยวะสืบพันธุ์ ได้แก่
- ภาวะมีพังผืดในโพรงมดลูก อาจเกิดจากการผ่าคลอด การรักษาพังผืดมดลูก หรือการขูดมดลูก
- ไม่มีอวัยวะสืบพันธุ์ เช่น มดลูก ปากมดลูก หรือช่องคลอด ตั้งแต่กำเนิด
- ช่องคลอดตีบหรืออุดตัน ขัดขวางการไหลของประจำเดือน
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ
นอกจากสาเหตุข้างต้นแล้ว พฤติกรรมในชีวิตประจำวันของเราบางอย่างก็อาจส่งผลให้เกิดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ประจำเดือนไม่มา หรือมาไม่ปกติได้ เช่น
- ความเครียด
- การออกกำลังกายหนักมากจนเกินไป
- น้ำหนักตัวมากหรือน้อยเกินไป
- การกินอาหารไม่ครบ 5 หมู่
- มีพฤติกรรมการกินอาหารที่ผิดปกติ
- โรคเรื้อรัง
- มีประวัติของคนในครอบครัวเข้าสู่วัยทองก่อนวัย หรือมีภาวะขาดประจำเดือน
- มีโรคทางพันธุกรรมที่ส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง
ทำยังไงให้ประจำเดือนมาปกติ
สิ่งที่ง่ายที่สุดในการดูแลตัวเองเพื่อให้ประจำเดือนมาปกติตามรอบก็คือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน รวมถึงการใส่ใจดูแลสุขภาพให้มากขึ้น ได้แก่
- ปรับพฤติกรรมการกิน โดยเลือกอาหารที่มีประโยชน์ในปริมาณที่เหมาะสมและมีสารอาหารครบ 5 หมู่
- รักษาน้ำหนักให้คงที่ ไม่ปล่อยให้น้ำหนักมากเกินไป และไม่ลดน้ำหนักจนผอมมากเกินไป ที่สำคัญคือพยายามอย่าให้น้ำหนักสวิงขึ้น-ลงอย่างรวดเร็ว เพราะจะทำให้ฮอร์โมนผิดปกติ
- นอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอและมีคุณภาพ พยายามอย่านอนดึกหรือนอนน้อยจนเกินไป
- จัดการกับความเครียด เพราะความเครียดจะทำให้ฮอร์โมนทำงานผิดปกติ หากไม่สามารถจัดการด้วยตัวเองได้ควรปรึกษาแพทย์
- หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือดื่มคาเฟอีนมากเกินไป เป็นต้น
- บางรายอาจจะต้องกินยาฮอร์โมน เช่น เอสโตรเจน แคลเซียม หรือวิตามินดี เพื่อปรับฮอร์โมนให้เป็นปกติ ซึ่งจะทำให้ประจำเดือนมาตรงรอบได้ง่ายขึ้น
- จดบันทึกการมีรอบเดือนในแต่ละครั้ง เพื่อดูว่าเริ่มมีรอบเดือนวันไหนและนานเท่าไหร่ ประจำเดือนขาดบ้างหรือไม่ จะได้หาวิธีแก้ไขได้ทันท่วงที
เรื่องของประจำเดือนเป็นสิ่งที่สาว ๆ ไม่ควรละเลยนะคะ หากพบความผิดปกติควรปรึกษาคุณหมอตั้งแต่เนิ่น ๆ จะได้ไม่ส่งผลกระทบจนกลายเป็นปัญหาสุขภาพในภายหลัง
ขอบคุณข้อมูลจาก : medparkhospital.com, siphhospital.com, clevelandclinic.org, nichd.nih.gov