x close

ขั้นตอนก่อน-หลัง พิธีสำคัญแบบไทย

 ประเพณีแต่งงาน


ขั้นตอนก่อน-หลัง พิธีสำคัญแบบไทย (I Do)

          ในการจัดงานวิวาห์ที่ต้องการความกระชับ แต่ยังคงความถูกต้องตามขนบธรรมเนียมไทยแท้โดยเลือกจัดพิธีการตามแบบแผนไทย ทั้งสู่ขอหมั้นหมาย แต่งงานและส่งตัวเข้าหอให้เรียบร้อยเสร็จสรรพในวันเดียวนั้นมีขั้นตอนในพิธีอยู่หลายรายการ

พิธีสงฆ์

          เป็นพิธีการทางศาสนาที่บ่าวสาวชาวพุทธปฏิบัติกันมาช้านานเพราะถือเป็นพิธีการมงคลที่จะอำนวยชัยให้พรกับบ่าวสาวให้อยู่กันอย่างมีความสุขพิธีสงฆ์นี้คู่บ่าวาวสามารถปฏิบัติเป็นขั้นตอนแรกจนเมื่อเสร็จพิธีสงฆ์แล้ว ฝ่ายเจ้าบ่าวจึงมาตั้งขบวนแห่ขันหมากต่อไปหรืออีกหนึ่งทางเลือกที่นิยมทำกันมากในปัจจุบันคือทำหลังจากประกอบพิธียกขันหมากเป็นที่เรียบร้อยแล้วฝ่ายชายสู่ขอและประกอบพิธีหมั้นจนเสร็จแล้วจึงค่อยประกอบพิธีสงฆ์ก็ได้เช่นกัน

          ในพิธีสงฆ์เมื่อพระสงฆ์มาถึงและนั่งประจำที่คู่บ่าวสาวจะจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย อาราธนาศีล และรับศีล 5จากนั้นพระสงฆ์จะเจริญสูตรคาถาอันเป็นมงคล พร้อมทำน้ำมนต์สำหรับใช้ในพิธีแล้วจึงเป็นการตักบาตรในกรณีที่เริ่มพิธีสงฆ์แต่เช้าตามด้วยการถวายสังฆทาน หรือหากเป็นช่วงสายจะถวายสังฆทานก่อนแล้วจึงถวายภัตราหารเพล หรืออาจจัดเป็นปิ่นโตอาหารถวาย พร้อมดอกไม้ ธูปเทียน ปัจจัย เครื่องไทยธรรมในขั้นตอนสุดท้ายพระสงฆ์จะเจริญชัยมงคลคาถาพร้อมประพรมน้ำมนต์ให้เพิ่มควมเป็นเป็นศิริมงคลจึงเป็นอันเสร็จพิธี

พิธียกขันหมาก

          ในปัจจุบันนิยมจัดพิธีหมั้นและพิธีแต่งในวันเดียว ดังนั้นจึงมีการรวบรัดเอาขันหมากหมั้นและขันหมากแต่งเข้าไว้ด้วยกันขันหมากแต่งจะมีเครื่องประกอบขั้นหมากกว่าขันหมากหมั้นโดยจะที่มีทั้งขันหมากเอกและขันหมากโทเมื่อตั้งขบวนขันหมากเป็นที่เรียบร้อยแล้วส่วนใหญ่จะมีขบวนกลองยาวนำหน้าเพื่อสร้างความครึกครื้นตามด้วยขบวนขันหมากเอก-ขันหมากโท

ขบวนจะเริ่มด้วยการโห่ร้องรับกัน 3 ครั้งเพื่อเป็นการให้สัญญาณว่าขันหมากพร้อมแล้วที่จะเคลื่อนขบวนแล้วกลองยาวจะทำหน้าที่บรรเลงรับต่ออย่างครื้นเครงเมื่อขบวนเดินทางมาถึงบ้านของฝ่ายเจ้าสาวหรือสถานที่จัดงานขบวนขันหมากจะโห่ร้องรับกัน 3 ครั้ง อีกทีหนึ่งเพื่อเป็นการบอกกับฝ่ายเจ้าสาว ว่าขบวนขันหมากได้เดินทางมาถึงแล้ว

พิธีกั้นประตูเงินประตูทอง

         เมื่อขบวนขันหมากของฝ่ายเจ้าบ่าวเดินทางมาถึงบ้านของฝ่ายเจ้าสาวบรรดาญาติของฝ่ายเจ้าสาวจะมาช่วยกันกั้นประตูเงินประตูทองเพื่อเรียกค่าเปิดทางจากฝ่ายเจ้าบ่าวด้วย ผู้ที่กั้นประตูจะถือสายสร้อยทองสายสร้อยเงิน หรือผ้าแพรคนละด้านเพื่อกั้นไม่ให้ขบวนผ่านไปได้ถ้าอิงประเพณีดั้งเดิมจะมีประตูหลัก ๆ 3 ประตู คือ ประตูชัย ประตูเงินและประตูทองตามลำดับ โดยฝ่ายชายจะต้องเจรจาขอผ่านทางและต้องให้ซองใส่เงินแถมพกให้แก่ผู้กั้นประตูหลังจากผ่านประตูทุกด่านเรียบร้อยแล้วในช่วงสุดท้ายญาติฝ่ายเจ้าสาวที่เป็นเด็กรุ่นเล็กอาจช่วยล้างเท้าเจ้าบ่าวพอเป็นพิธีโดยนำใบตองมาวางรองเท้าเพื่อเรียกซองเงินอีกก็ได้จากนั้นฝ่ายหญิงจะจัดเด็กผู้หญิงถือพานหมากพลูไว้รอเชิญขบวนขันหมากขึ้นเรือนซึ่งเจ้าบ่าวต้องเตรียมซองเงินไว้เป็นรางวัลด้วยเช่นกัน


ประเพณีแต่งงาน


พิธีสู่ขอ และนับสินสอด

          เมื่อฝ่ายเจ้าสาวรับขบวนขันหมากและนำของจากขบวนขันหมากมาจัดวางเรียงกันเรียบร้อยแล้วเถ้าแก่ฝ่ายชายจะเริ่มการเจรจาสู่ขอ เมื่อฝ่ายหญิงตกลงยินยอมยกลูกสาวให้ผู้ใหญ่ฝ่ายเจ้าสาวจะนำพานสินสอดมาเปิดเงินสินสอดจะจัดวางอยู่บนผ้าแดงหรือผ้าเงินผ้าทอง แล้วทำทีเป็นตรวจนับตามธรรมเนียมตามประเพณีโบราณให้ใส่เกินจำนวนไว้เล็กน้อยเพื่อให้ฝ่ายหญิงที่ตรวจนับเงินอุทานออกมาว่า "เงินงอก"เพื่อเป็นเคล็ดว่าคู่บ่าวสาวอยู่ด้วยต่อไปจะมีเงินงอกเงยเมื่อนับสินสอดแล้วผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายจะช่วยกันโปรยถั่ว งา ข้าวเปลือกข้าวตอก ดอกไม้ ใบเงิน ใบทอง ที่บรรจุมาในพานขันหมากเอก ลงบนสินสอดจากนั้นแม่ของเจ้าสาวจะห่อสินสอดด้วยผ้า แล้วแบกขึ้นไว้บนบ่าตามประเพณีเพื่อให้พูดเอาเคล็ดอีกกว่า "ห่อนี้หนักจริง ๆ คงมีเงินงอกงามมากมาย"

พิธีสวมแหวนหมั้น

          พิธีสวมแหวนหมั้นจะทำหลังจากเสร็จพิธีนับสินสอดเรียบร้อยแล้วเมื่อถึงเวลาฤกษ์อันเป็นมงคลตามที่กำหนดฝ่ายเจ้าบ่าวจะทำการสวมแหวนหมั้นให้ฝ่ายเจ้าสาวจากนั้นฝ่ายหญิงไหว้พร้อมกับสวมแหวนแลกกับฝ่ายชาย เมื่อสวมแหวนเสร็จมักจะมีการถ่ายรูปกันเป็นที่ระลึกและรอเวลาที่จะประกอบพิธีสำคัญต่อไป

พิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์และประสาทพร

          พิธีนี้เริ่มจากเจ้าบ่าวและเจ้าสาวจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัยแล้วจึงไปนั่งประจำที่บนตั่งรดน้ำเจ้าสาวจะนั่งทางด้านซ้ายและเจ้าบ่าวจะนั่งทางด้านขวาของตนเองโดยมีเพื่อนเจ้าบ่าวและเพื่อนเจ้าสาวที่ยังคนโสดอยู่ฝ่ายละ 2คนยืนด้านหลัง จากนั้นผู้ใหญ่ที่เป็นที่เคารพนับถือหรือพ่อแม่ของคู่บ่าวสาวจะมาสวมมาลัย และมงคลแฝดพร้อมกับเจิมที่หน้าผากมงคลแฝดและแป้งเจิมที่นำมาใช้นั้นเป็นของที่ได้ผ่านพิธีมงคลมาเรียบร้อยจากนั้นประธานของงานซึ่งอาจจะเป็นพ่อแม่ของคู่บ่าวสาวหรือผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ จะเป็นผู้เริ่มพิธีหลั่งน้ำสังข์อวยชัยให้พรก่อนจากนั้นแขกที่ได้รับเชิญมาจะพากันทยอยมาหลั่งน้ำสังข์ประสาทพรจนครบทุกท่านเมื่อหลั่งน้ำเรียบร้อยแล้วจะเชิญผู้ใหญ่ซึ่งเป็นญาติผู้ใหญ่ที่สนิทซึ่งบ่าวสาวให้ความเคารพนับถือมาปลดด้ายมงคลออกจากศีรษะ พิธีหลังน้ำพระพุทธมนต์นี้ถือเป็นพิธีสำคัญเมื่อเสร็จพิธีแล้ว ถือว่าชายหญิงคู่นั้นเป็นสามีภรรยากันถูกต้องตามประเพณี

พิธีรับไหว้

          หลังเสร็จพิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์และปราสาทพรแล้วจะเป็นพิธีรับไหว้หรือพิธีไหว้ผู้ใหญ่เพื่อเป็นการฝากเนื้อฝากตัวของคู่บ่าวสาวการไหว้พ่อแม่หรือญาติผู้ใหญ่ของทั้งเจ้าบ่าวและเจ้าสาวนั้น ต้องก้มกราบ 3ครั้ง ส่วนญาติคนอื่นให้กราบครั้งเดียวโดยไม่ต้องแบมือเมื่อก้มกราบแล้วจึงส่งพานธูปเทียนให้ผู้ใหญ่ท่านจะรับไหว้และผูกสายสิญจ์ที่ข้อมือคู่บ่าวสาวพร้อมกับให้พรและใส่ซองเงินหรือของมีค่าอย่างอื่นลงบนพานให้ไว้เป็นเงินทุนในการสร้างครอบครัวในพิธีนี้คู่บ่าวสาวจะมีความสุขเป็นพิเศษเพราะจะได้มีสมบัติชิ้นแรกสำรองไว้เพื่อสร้างครอบครัวในอนาคต

พิธีปูที่นอนและส่งตัวเข้าหอ

          เป็นขั้นตอนสุดท้ายของพิธีแต่งงานเมื่อถึงฤกษ์ของพิธีส่งตัวเข้าหอ จะเป็นขั้นตอนของพิธีปูที่นอนสิ่งมงคลในการประกอบพิธีก็คือฟักเขียวหนึ่งลูกเพื่อให้ใจคอเยือกเย็นเหมือนฝักหม้อใหม่สี่น้ำหนึ่งใบเพื่อให้เป็นผู้ที่มีน้ำใจหินบดยาเพื่อให้หนักแน่นเหมือนหิน และถั่วงาเพื่อให้มีแต่ความเจริญงอกงามพร้อมทุนสินสอดนำมาวางไว้บนพาน จากนั้นผู้ใหญ่ที่ถูกเชิญมาร่วมทำพิธีซึ่งจะต้องเป็นคู่ตัวอย่างที่ครองเรือนกันมาอย่างมีความสุขมาทำทีจัดแจงปูที่นอนวางหมอนหนุนศีรษะ และลงนอนก่อนเป็นปฐมฤกษ์พร้อมกับกล่าวให้ศีลให้พรเสร็จแล้วผู้ที่มาเป็นสักขีพยานร่วมส่งตัวบ่าวสาวออกจากห้องหอพร้อมกันจึงเป็นอันเสร็จพิธี

          ส่วนเรื่องการจัดเลี้ยงหากคู่บ่าวสาวต้องการจัดงานแบบกระชับให้เสร็จในวันเดียวเมื่อเสร็จพิธีไทยตามประเพณีเรียบร้อยแล้วสามารถจัดเลี้ยงมื้อกลางวันได้เลย โดยไม่ต้องจัดงานเลี้ยงในช่วงค่ำอีกซึ่งถือว่าเข้ากับยุคสมัยและกระแสเศรษฐกิจพอเพียงได้อย่างดีทีเดียว




ขอขอบคุณข้อมูลจาก

ฉบับเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม 2552
ขอขอบคุณภาพประกอบจาก news.nipa.co.th


เรื่องที่คุณอาจสนใจ
ขั้นตอนก่อน-หลัง พิธีสำคัญแบบไทย อัปเดตล่าสุด 12 ตุลาคม 2552 เวลา 18:00:30 1,712 อ่าน
TOP